Hi, I’m Arjun Kurmi
a Social Activist Environmentalist Politician

अर्जुन कुर्मी : लुम्बिनीको समर्पित सामाजिक नेतृत्व

लुम्बिनी केवल शान्तिको प्रतीक मात्र होइन, परिवर्तनको भूमि पनि हो। यही भूमि भित्र समाजसेवा, वातावरण संरक्षण र सार्वजनिक जीवनका कामलाई निरन्तर अघि बढाउँदै आएका छन् अर्जुन कुर्मी—एक सक्रिय युवा, समुदायप्रेमी नेतृत्व र असल परिवर्तनका पक्षधर।

अर्जुनको यात्राको मूल केन्द्रमा छ मानव सेवा र प्रकृति संरक्षण। बालबालिका, युवा, महिला, दलित, अपांगता भएका व्यक्तिहरूदेखि लिएर गाउँ–गाउँमा बसोबास गर्ने समुदायसम्म, उनी सबैलाई समान अवसर दिलाउन निरन्तर लागिरहेका छन्। शिक्षा, स्वास्थ्य, सरसफाइ, आर्थिक सशक्तिकरणजस्ता विषयमा उनले विभिन्न एनजीओ र आईएनजीओहरूसँग साझेदारी गर्दै लुम्बिनी क्षेत्रमा थुप्रै महत्वपूर्ण परियोजनाहरू सफलतापूर्वक अघि बढाएका छन्।

अर्जुन केवल सामाजिक कार्यकर्तामात्र होइनन्—उनी पर्यावरण सरंक्षणका दृढ अभियन्ता पनि हुन्। बोटबिरुवा संरक्षण, जंगल र जैविक विविधता जोगाउने पहल, सामुदायिक सरसफाइ अभियान, जलस्रोत संरक्षण जस्ता पहलमा उनले युवाहरूलाई प्रेरित गर्दै आएका छन्। उनी भन्छन्, “विकास तब मात्रै अर्थपूर्ण हुन्छ, जब प्रकृति र समुदाय दुवै सुरक्षित रहन्छन्।”

राजनीतिमा उनको प्रवेश सेवा–भावना र जवाफदेही नेतृत्वको अवधारणा बोकेको छ। पारदर्शिता, स्थानीय विकास, युवाको सहभागिता, र दीगो योजनाहरूका लागि उनी सक्रिय रूपमा आवाज उठाइरहेका छन्। लुम्बिनीका धेरै युवाहरूले उनलाई “ऊर्जावान र दृढ संकल्पित नेतृत्व” का रूपमा हेरिरहेका छन्।

अर्जुन कुर्मीको कामको खासियत भनेको—उनले सदैव सहभागिता र सहकार्यलाई प्राथमिकता दिनु हो। समुदायका आवाज सुन्ने, उनीहरूको आवश्यकता बुझ्ने र व्यवहारिक समाधान खोज्ने उनको शैलीले धेरै मानिसमा भरोसा र विश्वास बलियो बनाएको छ।

आज, लुम्बिनीमा सामाजिक परिवर्तन र वातावरणीय चेतनाको नयाँ लहर चलिरहेको छ। त्यस लहरका केन्द्रमा उभिएका छन् अर्जुन कुर्मी, एक त्यस्ता व्यक्तित्व जसले भावनाले होइन, कार्यले परिवर्तन सम्भव हुन्छ भनेर प्रमाणित गरिरहेका छन्।

लुम्बिनीको उपमेयरमा २२ जना प्रतिस्पर्धी, युवाको रोजाईमा अर्जुन कुर्मी मात्रै

देशभर स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूले चर्चा कमाइरहेका बेला लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिकामा स्वतन्त्र उपमेयरको उम्मेद्वारी दिएका अर्जुन कुर्मीले आफ्नो जित सुनिस्चित रहेको बताएका छन् ।

Tविभिन्न सामाजिक कार्यमार्फत लुम्बिनी क्षेत्रमा अलग्गै पहिचान बनाएका छन् । युवाहरूमाझ निकै लोकप्रिय कुर्मीले लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिकामा उपमेयर पदमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दर्ता गराएपछि उनको प्रतिस्पर्धामा रहेका उपमेयर पदका अन्य २२ जना उम्मेदवार छायाँमा परेका छन् । लुम्बिनी क्षेत्रकै लेही युवाहरूले अर्जुन मेयरमा लड्ने हैसियत भएका युवा भएकाले उनको चर्चा बढी भएको बताउने गरेका छन् ।

अहिले उनको चुनावी अभियानमा यस क्षेत्रका सयौँ युवाहरू खटिएका छन् । म आफै पनि युवा र लुम्बिनी क्षेत्रको प्रवर्दनमा लामो समय काम गरेकाले स्वतस्फुर्त रूपमा मलाई आफ्नो क्षेत्रका जनताले साथ् दिएका छन् । जितेपछि मैले उहाँहरूको काम गरिदिन्छु भन्नेमा मेरा नगरबासी ढुक्क हुनुहुन्छ त्यसैले मैले धेरै समर्थन आएको छु, अर्जुनले भने । कुर्मी लामो समयदेखि युवाको समस्याका बारेमा काम गरिरहेका युवा भएकैले पनि उनको चर्चा हुने गरेको यहाँका स्थानीयहरू बताउँछन् । उनले पर्यावरण, बन्यजन्तु संरक्षण र पर्यटन प्रवर्दन अभियानमा अभियानताका रूपमा लामो समयदेखिकाम गरिरहेका छन्।

गौतम बुद्ध जन्मिएको प्रसिद्ध स्थानमा रहेको लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिका नेपालकै सबैभन्दा ठुलो मध्यको एक पर्यटकीय स्थल हो । कुर्मीले यहाँको पर्यटन प्रवर्दनमा अब फरक अभियान चलाउनुपर्ने बताउँछन् । स्वास्थ्य र शिक्षा फ्री, जेष्ठ नागरिकको लागि घरमै स्वास्थ्यकर्मी पठाउने, युवाहरू रोजगारी, एक घर एक उद्यमी, युवा स्वास्थ्य र खेल प्रवर्द्धनका लागि खेल मैदान, कृषकको लागि किसान कार्डमार्फत बिउबीजन, सिंचाईको लागि नहर, फ्री वाईफाई जोन, विद्यालय स्तरोन्नती, अंग्रेजीमा पढाइ, खुला ब्यायम स्थल, रिक्सा र ट्याक्सीका लागि लुम्बिनीमा इन्ट्री फ्री, किशोरीको पढाईको लागि प्राविधिक विद्यालय, स्वास्थ्यकर्मी र स्व्यंसेविकालाई सेवा सुबिधा बढाउने, होम स्टे संचालन, लुम्बिनीलाई ग्रीन र क्लीन सिटी बनाउने, लुम्बिनीमा अन्तरास्ट्रिय लगानी भित्र्याउने, घातक रोगको लागि निशुल्क स्वास्थ्य सेवा दिने, कालिदा भन्सारलाई ठूलो भंसार बनाउने लगायतका एजेण्डा लिएर उनले चुनावी अभियान थालेका छन् । लुम्बिनीका स्थानीय तथा युवाहरूले कुर्मी आफै भिजन भएका युवा भएकाले काम गर्न सक्ने बताउने गरेका छन् । केहि युवाहरूले त उनलाई मेयर पदमै उठ्नका लागि अभियान चलाएका थिए । उनका बाबु गंगाराम कुर्मी लामो समयदेखि राजनीति र समाजसेवा गरेका व्यक्ति हुन् ।

अर्जुनलाई चुनावमा होमिनको लागि उनकै बाबु गंगारामले हौसाएका हुन् । गंगाराम आफै नउठेर युवालाई अगाडी सारेकोमा पनि युवाहरू उत्साही बनेका छन् ।

२२ जना प्रतिस्पर्धीमा उनकै चर्चा

लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिकामा उपमेयरमा २२ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन् । त्यसमध्य केहि विभिन्न दलहरूबाट छन् भने केहि स्वतन्त्र उम्मेदवार छन् । उपमेयरमा नेकपा एमालेबाट कल्पना हरिजनले उम्मेदवारी दिएकी छन् ।

उनी निजि विद्यालयकी संचालिका हुन् । त्यस्तै जनता प्रगतिशील पार्टी नेपालबाट जानकी देबी श्रीवास्तव उपमेयरकी उम्मेदवार छन् । उनी यसअघिकी उपमेयर हुन् । उनी ७१ वर्षकी छन् । त्यस्तै उपमेयरको प्रतिस्पर्धामा ठेक्कापट्टा व्यवसायी नियव कुमार श्रीवास्तव पनि स्वतन्त्र उपमेयर पदका उम्मेदवार हुन् । नेपाली कांग्रेसबाट पुष्पा उपाध्याय पनि उपमेयरको मैदानमा छन् । लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीबाट प्रमिला यादव मैदानमा छन् उनी गृहणी हुन् । त्यस्तै नेकपा माओवादी केन्द्रबाटशान्ति देवी यादव पनि उठेकी छन् । उनी पनि गृहणी हुन् ।

नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टीबाट कृषि विकाश बैंकका पूर्वकर्मचारी सपियुल रहमान अन्सारी पनि चुनावी मैदानमा छन् । जनता सामाजवादी पार्टीबाट सबनम जहाँ सेख उम्मेदवार छन् । उनी शिक्षक हुन् । त्यस्तै जनमत पार्टीले २६ वर्षकी सिन्धिया लोधलाई उठाएको छ ।

उनी लगायत २२ जना प्रतिस्पर्धीमा कुर्मीको नाम सबैभन्दा अगाडी आउने गरेको छ । यस क्षेत्रमा अर्जुनले उपमेयरमा जित्ने धेरैजसो स्थानीयको दाबी छ ।

नेपालमा पहिलो पटक सारसमा जीपीएस ट्यागिङ, संरक्षणकर्मी अर्जुन कुर्मीको नेतृत्वमा सम्पन्न

लुम्बिनी क्षेत्रका सारस (क्बचगक ऋचबलभ) संरक्षण प्रयासमा एक महत्वपूर्ण माइलस्टोन हासिल भएको छ। नेपालमा पहिलो पटक सारसमा जीपीएस ट्यागिङ (न्एक् त्बननष्लन) सफलतापूर्वक सम्पन्न गरिएको छ। यस महत्वपूर्ण कार्यको नेतृत्व लुम्बिनीका युवा संरक्षणकर्मी अर्जुन कुर्मी ले गरेका हुन्।

जीपीएस ट्यागिङका माध्यमबाट सारसको दैनिक चाल–ढाल, बसोबास, भ्रमण मार्ग तथा प्रजनन क्रममा हुने गतिविधिहरूको वैज्ञानिक अध्ययन गर्न मद्दत पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। लुम्बिनी क्षेत्रलाई अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा सारसको महत्त्वपूर्ण आवासस्थल मानिँदै आएको छ, र यस क्षेत्रमा बढ्दो संरक्षण प्रयासका लागि यो कदम ऐतिहासिक मानिएको छ।

अर्जुन कुर्मीले भने, “सारसको दीर्घकालीन संरक्षणका लागि वैज्ञानिक तथ्य अत्यन्त आवश्यक हुन्छ। जीपीएस ट्यागिङ मार्फत सारसको वास्तविक अवस्थाबारे देश–विदेशका अनुसन्धानकर्तालाई प्रामाणिक डेटा उपलब्ध हुनेछ।

”यस परियोजनामा स्थानीय समुदाय, संरक्षणकर्मी तथा सरोकारवाला निकायहरूको सक्रिय सहयोग रहेको बताइएको छ। बेईजिङ फरेष्ट युनिभरसिटी, चीनको प्राविधिक सहयोगमा भक्तपुर बहुमुखी क्याम्पस, त्रि. बि. का प्राणीशास्त्री तथा नेपाल पन्छी संरक्षण संघ (बिसिएन)का कार्यकारी सदस्य दिक्पालकृष्ण कर्माचार्य र ग्रीन युथ अफ लुम्बिनीका अध्यक्ष तथा सारस संरक्षणकर्मी अर्जुन कुर्मीले नेपालमा पहिलो पटक रुपन्देहीमा तीन र कपिलवस्तुमा तीन गरी ६ वटा सारसमा सेटेलाईट ट्याग लगाएका छन्।।

सारसको आनीबानी, विचरण मार्ग, चाल गतिविधी र प्रजनन विषयमा अध्ययन गर्न सेटेलाईट ट्याग लगाईएको कर्माचार्यले बताए । यसबाट सारसको उडान मार्ग, विश्राम स्थल, कुन समयमा कुन क्षेत्र प्रयोग गर्छन् ? र मौषमी स्थानान्तरणका नयाँ सूचनाहरु बाहिर आउनेछन् । यी नविनतम सुचना अन्य माध्यमबाट पत्ता लगाउन नसकिने उनले त्यसैले जिपिएस ट्याग लगाईएको हो । यसबाट आउने नतिजाले सारस संरक्षणका कुन क्षेत्रमा के गर्नु पर्छ भन्ने योजना बनाउन सहयोग पुग्नेछ ।